15.03.2025

Contextuele ijsbergbril

Daar stond ik dan, geconfronteerd met mijn eigen ‘ijsberg van McLelland’, die ineens volledig zichtbaar werd. Het gebeurde afgelopen week, tijdens een scholing die ik gaf over positief pedagogisch handelen. Terwijl ik uitleg gaf over zichtbaar gedrag en wat er allemaal onder dat gedrag schuilgaat, begonnen een paar collega’s door mijn uitleg heen te praten… Door míjn uitleg!

Ik gaf aan dat ik dit niet op prijs stelde, zelfs al ging hun gesprek misschien over de ijsbergtheorie van McLelland. En toen gebeurde het: ik besefte meteen wat er aan de hand was. Terwijl ik met mijn contextuele ijsbergbril naar de situatie keek, viel het kwartje. Het door-iemand-heen-praten was voor mij een persoonlijke trigger, diep geworteld in ervaringen uit mijn jeugd. “Interessant”, dacht ik, “Dit is precies wat ik nodig heb om de theorie verder toe te lichten.” Dus besloot ik mijn kwetsbaarheid te tonen door dit moment als voorbeeld te gebruiken.

De contextuele ijsbergbril is een krachtig hulpmiddel om te begrijpen waarom mensen op bepaalde manieren reageren. Wat ligt er onder het oppervlak van iemands gedrag? Wat heeft er plaatsgevonden in iemands leven dat verklaart waarom diegene op een bepaalde manier handelt?

Met deze contextuele bril kun je het gedrag van jongeren in een ander licht zien en er effectiever op reageren.

Want dat was precies het doel van de scholing die ik gaf: mijn collega’s laten inzien dat onder elk gedrag een reden schuilt, en dat die reden vaak verborgen ligt onder het wateroppervlak van de ijsberg.

Als je de moeite neemt om een jongere écht te ontmoeten en het gesprek met oprechte aandacht aan te gaan, ontdek je vaak wat er schuilgaat achter zijn gedrag. Ook als dat gedrag lastig is. Begrip groeit als je verder kijkt dan wat iemand aan de oppervlakte laat zien.

En ken je daarnaast je eigen ‘ijsberg’, dan weet je wat jou triggert – en kun je daar bewuster en effectiever op reageren. Ook al lukt dat niet altijd tijdens een training over pedagogisch handelen…